در بخش اصلی شهر تبریز و در هفت کیلومتری مرکز شهر واقع شده است و در حال حاضر مکانی عالی برای استراحت و تفریح به حساب میآید. در زبان ترکی گُل (گوُل) بهمعنای استخر است و شاه گلی یا ائل گلی معنای استخر شاه یا مردم نامیده میشود. البته این مکان در ابتدا شاه گلی نام داشت و بعد از انقلاب به ائل گلی تغییر نام یافت. آقای بهروز خاماچی بر این باور است که کلمه شاه در این مکان بهمعنای خود شاه نبوده و به معنی بزرگ و باعظمت به کار برده شده است.
تاریخچه ائل گلی
شاه گلی بهمعنای استخر شاه است و این مکان در ابتدا استخری بوده است که در زمان آق قویونلوها ایجاد شده بود و در دوران صفویه نیز گسترش یافت. پیش از روی کار آمدن صفویان، این استخر بزرگترین منبع ذخیره آب جهت آبیاری باغهای شرق تبریز بود. صفویان نخاله، شن و ماسههای این استخر را خالی کردند و دور آن دیوار کشیدند. استخر مذکور در آن زمان ۱۲ متر عمق داشت. در دوران قاجار نیز مسیرهایی در اطراف این استخر ایجاد شد و درختان تبریزی و بید مجنون در اطراف این مکان برای تزئین و تبدیل آن به گردشگاه کاشتند.
در دوران پهلوی این مکان به شهرداری واگذار شد تا آن را تبدیل به گردشگاهی عمومی کند و در این زمان بود که اولین تعمیرات اساسی در محل مذکور انجام شد. در حال حاضر این استخر ابعادی در حدود ۲۰۰ در ۲۰۰ متر دارد که عمق آن در گوشه شرقی از ۳ متر تا ۹ متر در کناره دهانه متفاوت است. البته در گذشته ابعاد استخر بزرگتر بود و کف آن نیز طبیعی بود؛ اما در حال حاضر بهدلیل ایجاد باغچه در اطراف آن، ابعادش تا حدودی کاهش یافته است.
دریاچه ائل گلی
آب دریاچه ائل گلی توسط یکی از رودخانههای لیقوان که از نزدیکی روستای چاوان میگذرد، تأمین و بهشکل جویباری از سمت جنوب شرقی دریاچه وارد آن میشود. در فصل زمستان آب دریاچه یخ میزند و نمای متفاوتی به محیط اطرافش میبخشد. در این مدت ماهیهایی که در آب آن زندگی میکنند، نمیتوانند به بخش بالایی آب برسند و در نتیجه روند رشدشان آرامتر میشود
مقابل دریاچه ائل گلی نیز تپه نسبتا بزرگی وجود دارد که کاملا درختکاری شده و زیبایی قابل توجهی دارد. اصلیترین مورد که توجهات را در فصل بهار و تابستان در این پارک جلب میکند، گلکاریهای زیبایی است که در بخشهای مختلف پارک دیده میشود.
عمارت ائل گلی
در وسط استخر ائل گلی بنایی بهشکل هشت ضلعی و دو طبقه وجود دارد که با نام عمارت یا کاخ ائل گلی شناخته میشود. این بنا در حال حاضر بهعنوان رستوران مورد استفاده قرار میگیرد. البته ساختار فعلی این بنا همان ساختار اولیهاش نیست. کاخ ائل گلی در ابتدا خشتی بود و سپس در سال ۱۳۴۶ تخریب و ساختمان جدید جایگزین آن شد. هشتمین پسر عباس میرزا، با نام قهرمان میرزا، این بنا را گسترش داد و تبدیل به گردشگاه سلطنتی برای درباریان قاجار کرد.
مسیری در وسط استخر ائل گلی وجود دارد که انتهای آن به این بنا متصل میشود و در واقع امارت مذکور در وسط استخر و بهصورت شبه جزیره قرار گرفته است که بر حس و حال جالب آن میافزاید.

امکانات ائل گلی
همان طور که گفته شد، ائل گلی مکانی تفریحی است که امکانات لازم نیز برای آن در نظر گرفته شده است. در یکی از ورودیهای این پارک (در بخش خارجی) غذاخوریهای بسیاری وجود دارند که اغلبشان نیز محیط باصفایی دارند. در کاخ ائل گلی که اکنون بهعنوان تالار مورد استفاده قرار میگیرد، گردشگران میتوانند غذاهای مورد نظرشان را میل کنند.
در حال حاضر هتلهای زیادی در اطراف این پارک ساخته شدهاند که یکی از اصلیترین آنها هتل پنج ستاره پارس ائل گلی است. این هتل ۱۷ طبقه، دارای رستوران گردان است. وجود هتلهای مختلف در اطراف این پارک باعث شده که ائل گلی تبدیل به مکانی شناخته شده و جهانی شود و مسافران زیادی به گردش در آن بپردازند. البته سازه ۱۷ طبقه هتل پارس در حریم این باغ تاریخی واقع و ارتفاع آن باعث تخریب خط منظر این باغ شده است. این مورد در بسیاری از بافتها و بناهای تاریخی ایران انجام میشود و باعث خدشهدار شدن اصالت و ارزش آن مکان تاریخی میشود که این مورد نیز در عدم ثبت تاریخی اثر در یونسکو تاثیر دارد.
در ائل گلی باغ وحشی با همین نام نیز جای گرفته است و امکانات تفریحی دیگری نیز نظیر سورتمه و وسایل بازی در آن دیده میشود. همچنین وجود امکانات دیگری از قبیل پارکینگ، سرویسهای بهداشتی، نمازخانه، وسایل ورزشی، لونا پارک و… این مجموعه را به یکی از کاملترین جاذبههای گردشگری تبریز تبدیل کرده است. البته لونا پارک ائل گلی در سال ۱۳۹۹ پلمپ شد و تا اطلاع ثانوی فعالیت ندارد.
بهترین زمان بازدید از ائل گلی
ائل گلی در هر زمانی از سال جذابیت خود را دارد؛ در فصل بهار با گلهای نوشکفته و برگهای سبز رنگ، در فصل تابستان با نسیم دلپذیر و سایه درختان، در فصل پاییز با برگهای رنگارنگ و در فصل زمستان با فضای برفپوش و رویایی. با این همه فصل بهار و تابستان احتمالا بهترین زمان بازدید از ائل گلی برای افراد با سلایق مختلف است. برای ورود به مجموعه نیازمند پرداخت هزینه نیستید و پارک بهصورت ۲۴ ساعته باز است.
بدون دیدگاه