روستای زنوزق یکی از زیباترین روستاهای آذربایجان شرقی و بزرگ‌ترین روستای پلکانی ایران است. قدمت این روستا به دوره صفوی می‌رسد و طبیعت شگفت‌انگیزی دارد.
زنوزق یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان زنوزق بخش مرکزی شهرستان مرند واقع شده است. زنوزق از تاریخی‌ترین روستاهای پلکانی ایران است که بین کوه‌ها محصور شده و خانه‌هایی دارد که به جا مانده از دوره صفوی است و همچنین قبرستان این روستا با سنگ قبرهای قدیمی، خود شاهدی بر قدمت روستاست. اینجا روستایی است که آثاری از دوره ایلخانی و صفوی دارد و بسیاری معتقدند قدمت روستا خیلی بیشتر از این‌هاست؛ حتی برخی با استناد به نقوش برخی سنگ‌قبرها، قدمت سکونت در زنوزق را تا دوره میتراییسم عقب می‌برند. این روستا یکی از روستاهای پلکانی استان آذربایجان شرقی است.
روستای زنوزق از شرق به کوه‌های سلطان سنجر، از غرب به روستای درق و از جنوب غرب به شهر زنوز محدود می‌شود و شمال آن را ناهمواری‌های اطراف روستا فرا گرفته است. هم‌جواری این روستا با شهر زنوز که خود، بیش از ۸۰۰ سال قدمت دارد می‌تواند معرف پیشینه تاریخی زنوزق نیز باشد. از دیگر سو، مشترکات فرهنگ عمومی مردم شهر زنوز و این روستا، می‌تواند شاخص‌های وابستگی تاریخی این دو مکان را پررنگ‌تر سازد. مردم روستای زنوزق به زبان آذری سخن می‌گویند. زنوز شهری است از توابع شهرستان مرند و در ۲۵ کیلومتری شمال شهر مرند، شهری که به گواه اسناد تاریخی یکی از زیباترین باغ شهرهای ایران است. شهری که سومین دارالفنون ایران در آنجا تأسیس شده است. به این جهت سطح تحصیلات عمومی مردم در این شهر و روستاهای اطراف بالاست. زنوز کوهستانی‌ترین نقطه شهر در شهرستان مرند است و در دوره صفویه اهمیت بسیاری داشته، به‌طوری که تفنگچیان زنوز از قلعه‌ها و شهرهای مهمی مثل تفلیس و ایروان محافظت می‌کرده‌اند. اما آنچه در این سال‌ها زنوز را شهره خاص و عام کرده نام سیب درخشان زنوز است.
زنوزق در کوهپایه‌های کوه قلعه واقع شده است و به همین دلیل هم به زنوزق یا “زنوز داغ” مشهور شده، یعنی زنوز کوهستانی و به مرور و در گویش عامیانه به زنوزاغ و زنوزق تبدیل شده است.
راه دسترسی
برای رفتن به “زنوزق” باید تبریز را پشت سر بگذارید و همین مسیر را تا شهر مرند ادامه دهید. در همین مسیر در میان باغات پربار و رنگارنگ، روستایی خودنمایی می‌کند که عنوان بزرگ‌ترین روستای پلکانی ایران را داراست؛ روستای”زنوزق.
اقلیم
زنوزق از نظر آب و هوایی جزو مناطق سردسیر ایران محسوب می‌شود که زمستان‌های سرد طولانی و بهار و پاییز نسبتا سرد و تابستان‌های معتدل دارد. حدود ۶ ماه از سال در اینجا یخبندان است.
شکل روستا به‌صورت کوهپایه‌ای بوده و خانه‌ها پلکانی در کنار هم قرار گرفته‌اند و بافت روستا کاملاً متراکم است که این فرم روستا را می‌توان دلیلی بر امنیت و دوری از خطرات منطقه در شکل‌گیری روستا نام برد. این منطقه به دلیل شکل کوهستانی منحصربه‌فردش، ده‌ها چشمه جوشان دارد، چشمه‌هایی که بیشتر آنها در باغات می‌جوشند و موجب استمرار سرسبزی می‌شوند.
جاذبه‌های گردشگری زنوزق
اواخر بهار و تابستان فرصت خوبی برای دیدن حاشیه‌های روستاست؛ آبشار دامجی قیه یکی از جاذبه‌های دیدنی زنوزق به شمار می‌رود؛ برای رسیدن به این آبشار از حاشیه روستا باید سه کیلومتر در مسیر جاده “کوه کمر” پیش بروید، اطمینان داشته باشید از دیدن این مسیر خسته نخواهید شد، به‌خصوص در تابستان که باغات حاشیه جاده را سیب‌های رنگین و زردآلو و گردو پوشانده و منظره زیبایی را به وجود آورده است.
امتداد این جاده به ییلاق “ماهار” می‌رسد، دشت وسیع و سرسبزی که اهالی از سبزی‌های تازه و مفید آن بهره می‌گیرند.
پشت‌بام‌های خوشمزه
زنوزق، روستای پلکانی زیبایی است. مثل تمام روستاهای پلکانی، پشت‌بام خانه پایین دست، حیاط خانه بالا دست است و این‌گونه زندگی آرام و مسالمت‌آمیزی میان مردم جریان دارد.
روی اغلب پشت‌بام‌ها می‌توانید طبق‌های بزرگ چوبی را ببینید که برگه‌های زردآلو در حال خشک شدن هستند؛ در فصل تابستان و بعد از رسیدن کامل زردآلوها، فصل خشک کردن میوه‌ها و درست کردن “برگه” فرا می‌رسد. برای این کار، زردآلوهای رسیده و مناسب این کار را جدا کرده، می‌شویند، هسته آن را جدا می‌کنند و آنها را روی سینی چوبی باز می‌کنند. بعد از این مرحله نوبت آماده کردن کوره است. به جز سوخت و هیزم، مقداری گوگرد در کوره ریخته می‌شود و وقتی کوره به دمای مناسب رسید، طبق‌های زردآلو در آن قرار می‌گیرد. این طبق‌ها باید بین ۸ تا ۱۰ ساعت در کوره بمانند، اما تا اتمام کار تقریبا سه روز باقی مانده است. در این مدت طبق‌ها روی پشت‌بام خانه‌ها و زیر آفتاب تابستانی چیده می‌شوند تا آب اضافی آنها تبخیر و کاملا خشک شود.
از سیب، زردآلو و عسل که هر کدام به‌عنوان یک شاخصه برای این روستا محسوب می‌شود که بگذریم، کوه‌ها و تفرجگاه‌های مستعد فراوانی در حاشیه این روستا وجود دارد که هر کدام به تنهایی در ایام مختلفی از سال پذیرای گردشگران خارجی و داخلی است.
«زنوزق» روستایی است که مجموعه عوامل طبیعی و تاریخی آن می‌تواند آن را به یکی از ممتازترین روستاها در مباحث فرهنگی و گردشگری تبدیل کند؛ امری که تا به حال محقق نشده است اما آنچه مشهود است مجموعه جاذبه‌های طبیعی و تاریخی که در این روستا و مناطق اطراف آن وجود دارد یکی از نادرترین ظرفیت‌های گردشگری ایران است.
خلاصه:
روستای زنوزق
زنوزق از تاریخی‌ترین روستاهای پلکانی ایران است که بین کوه‌ها محصور شده. حتی بعضی خانه ها مربوط دوران صفوی و ایلخانی است. زنوزق از نظر آب و هوایی جزو مناطق سردسیر ایران محسوب می‌شود که تابستان های معتدل و مطلوبی دارد. ده‌ها چشمه جوشان در آنجا وجود دارند.
چشمه‌هایی که بیشتر آنها در باغات می‌جوشند و موجب استمرار سرسبزی می‌شوند. اواخر بهار و تابستان فرصت خوبی برای دیدن حاشیه‌های روستاست. آبشار دامجی قیه یکی از جاذبه‌های دیدنی این منطقه است. در تابستان حاشیه جاده پوشیده از سایه سار باغ های سیب و زردآلو و گردواست و منظره اسرارآمیزی را خلق می کند. امتداد روستا به ییلاق “ماهار” می‌رسد، دشت وسیع و سرسبزی که اهالی از سبزی‌های تازه و وحشی اون بهره می برند.
بدون دیدگاه