Paleolithic ریشه ی لاتین دارد و از دو کلمه ی Paleo به معنی پارینه یا قدیمی و Litoth به معنی سنگ وام گرفته شده است.
این دوران در آفریقا از 7.200.00 سال پیش و در ایران از 1میلیون تا 18000 سال پیش تداوم داشته است.
چون دولت ها نبوده اند این دوران بر اساس تکنولوژی زمان نامگذاری شده است (ساخت ابزار از سنگ).
پارینه سنگی به سه دوره: پارینه سنگی قدیم یا زیرین؛ میانه یا میانی و زبرین یا جدید تقسیم می شود.
این دوران ابتدایی ترین و طولانی ترین مرحله زندگی انسان است و 99% از زمان تاریخ زندگی تکنولوژیکی انسان را در بر می گیرد.
ایستادن و راه رفتن روی دو پا؛ 2. ساخت ابزار و 3. مهار آتش 4. آغاز زندگی اجتماعی از مهمترین دستاورد های انسان در این دوره است.
سبک زندگی کوچ نشینی مبتنی بر جمع آوری خوراک بوده (شکار).
پارینه سنگی کهن (Lower Paleolithic)
این دوره از 7.200.000 میلیون سال پیش در آفریقا و 1میلیون سال پیش در ایران آغاز شده و تا 200,000 سال پیش ادامه داشته است.
این دوره طولانی ترین دوره تاریخی – فرهنگی جهان است و خود به سه زیر گروه قدیم؛ میانه و جدید دسته بندی شده است.
در این دوره ابتدا انسان های آسترالوپیتیکوس (Australopithecus) و سپس همواراکتوس (Homo erectus) در زمین می زیسته اند.
دست ساخته های (ابزار ها) انسان در این دوره سنگی بوده؛ احتمالا از چوب و استخوان هم به عنوان ابزار استفاده می کردند.
انسان آسترالوپیتیکوس سنت ابزارسازی الدوان (Oldowan) و انسان همواراکتوس سنت ابزارسازی آشولین (Acheulean) را داشته اند.
انسان همواراکتوس کاملاً ایستا بوده؛ توان راه رفتن طولانی و دویدن روی دو پا را داشته؛ گروهی می زیسته اند؛ زندگی غارنشینی را آغاز کردند؛ ابزار می ساختد؛ آتش را مهار کرده بوده (یعنی توانایی تولید آتش را داشتند) ؛ توانایی عبور از عرض های جغرافیایی را داشتند؛ نخستین گونه ای بود که از آفریقا خارج شد و به آسیا گام نهاد .
پارینه سنگی میانی (Middle Paleolithic)
از 200,000 آغاز شده و تا 40,000 سال پیش ادامه داشته است.
انسان نئاندرتال (Neandertal) نخستین نسل از انسهای هوشمند در این دوره ظهور می کند.
نئاندرتال ها توانایی صحبت کردن به صورت ابتدایی، با لکنت و وقفه را داشته اند و با هم ارتباط کلامی برقرار می کرده اند.
دو سنت ابزارسازی بوده تیغه های سنگی بلند لوآلوآ یا لوالوازین (Levalloisian) و تیغه های سنگی پهن به نام موسترین (Mousterien)
تنوع ابزاری: تراشه های سنگی، رنده ها، قلم ها، مته ها، چاقوهای دسته دار و انواع تبر.
با توجه به توانایی برقراری ارتباط شکار حیوانات بزرگ همچون ماموت به صورت دسته جمعی انجام می شده است.
این دوره آغاز شکل گیری زندگی اجتماعی و تقسیم وظایف بین زن و مرد است. مردان وظیفه تامین خوراک و امنیت اجتماع و زنان زادآوری و تربیت کودکان و مدیریت اجتماع را به عهده داشته اند.
نئاندرتال ها مردگان خود را دفن می کرده اند و آیین تدفین وجود داشته است. به همراه متوفی ابزار، گُل و گِل اخرا دفن می شده است.
هنر : با موسیقی آشنا بوده اند و از نی استفاده می کردند ، مجسمه سازی و نقاشی نیز در این دوران وجود داشته است.
پارینه سنگی جدید (پارینه سنگی پسین) (Upper Paleolithic OR Late Stone Age)
از 40,000 پیش شروع شده و تا 18,000 سال پیش ادامه داشته است.
پیدایش انسان هوشمند یا هوموساپینس (Homo Sapiens) و زوال نئاندرتال در این دوره اتفاق افتاد .
به دلیل عدم تطابق با شرایط محیطی و پراکندگی وسیع انسان خردمند، مستقیم و غیرمستقیم، بر افول فرهنگ دیرپای نئاندرتال‌ها و زوال ایشان مؤثر بوده‌است.
فرهنگ‌های گوناگونی ایجاد می‌گردد و تحول فرهنگی این دوره به گسترشانسان خردمند در اوراسیا منجر می شود که فرهنگ اوریگنیشن (Aurignacian) در اروپای مرکزی و خاور نزدیک و فرهنگ برادوستی (Baradousti) در خاورمیانه رواج داشت.
ابزار ها شکل تکامل یافته تری پیدا می کنند و ترکیبی و تخصصی تر می شود. پیدایش سنت ابزارسازی ریز تیغه ای یا میکرولیت (Microlith) که در زاگرس و خاور میانه سنت ابزار سازی برادوستی و در اروپا سنت ابزار سازی سلوترین (Sloutrean) نامیده می شود. طی این تحول ساختتیغه‌ها (blade) و اسکنه‌ها (burin) سنگی و استخوانی جایگزین تراشه‌های سنگی موستری شد. تفاوت تکنولوژی ابزارسازی نئاندرتال با هموساپینس مثل پژو با فراری است
انسان در این دوره موفق به زمان‌بندی در بهره‌برداری از منابع و احتمالاً فرایند ذخیره‌سازی گوشت پدیدار شد و توانست در دوره ای که هوا بشدت سرد و خشک بوده با محیط سازگاری یابد.
خاکسپاری تحول یافت و اشیا و نگاره‌های تزیینی ایجاد شد و ساخت مجسمه، نقاشی، حجاری و دیگر شیوه‌های ابداع نمادها آغاز شد.
مواد خام همچون سنگ وعاج در مسافت‌های طولانی تجارت می‌شد،
تحولات این دوره نشان دهنده پیدایش جوامعی با سازماندهی پیچیده‌تر نسبت به نئاندرتال ها است.
بدون دیدگاه