در شمال شهرستان آران و بیدگل قرار دارد. این کویر از شمال به دریاچه نمک آران و بیدگل، از غرب به کویر مسیله و دریاچههای نمک حوض سلطان و حوض مره، از شرق به کویر بند ریگ و پارک ملی کویر و از جنوب به شهرستان آران و بیدگل محدود میشود.
ارتفاع متوسط کویر مرنجاب از سطح آبهای آزاد در حدود ۸۵۰ متر میباشد. امنیت، اعتدال نسبی، تنوع جاذبههای گردشگری، تنوع گونههای جانوری و پوشش گیاهی مناطق کویری فضای مناسبی را جهت گردشگری و سرمایهگذاری در این منطقه فراهم نمودهاست و گردشگران بسیاری را به این منطقه میکشاند.
نام مرنجاب از کاروانسرا و قناتی تاریخی در این منطقه متعلق به دوران صفویه گرفته شده است. کویر مرنجاب از بهترین گزینههای کویرنوردی برای گردشگران و علاقهمندان به بیابانگردی به شمار میرود و در واقع یکی از قطبهای اصلی کویر گردی ایران است. گرچه کویر مرنجاب بسیار بکر و زیبا است، اما گروههای مختلف تازه کار و همین طور کویرنوردان مجرب، در طول سال از این کویر دیدن میکنند.
پیادهروی در میان تپههای شنی بلند و محصور میان جنگلهای تاغ و دریاچه نمک، از جذابیتهای برجسته کویر مرنجاب به شمار میرود. لفظ دریاچه در محیط کویر با تصور ما از این کلمه متفاوت است. دریاچههای کویری محوطههای فراخ و گود در کویرها هستند که بهجای آب، نمک سراسر آنها را میپوشاند. با این وجود در بعضی از سالها بارش مناسب باران باعث تجمع آب تا چند سانتیمتر در دریاچههای کویری میشود.
کاروانسرای مرنجاب در قلب کویر
شاه عباس صفوی در راستای سلسله کاروانسراسازیهایی که در مسیرهای اصلی و پر رفتوآمد میساخت، دستور ساخت کاروانسرای مرنجاب را بر روی تپهای، کنار چشمه و قنات آب شیرین و جنوب دریاچهی نمک صادر کرد. بنابراین خضر نهاوندی، که در آن زمان حاکم کاشان بود، همت کرد و کاروانسرای آجری مرنجاب را برپا کرد. کاروانسرا هم نقش استراحتگاه را داشت و هم نقش پاسداری از راه پر رفتوآمدی که اصفهان پایتخت را به مشهد وصل میکرد.
کاروانسرای مرنجاب در موقعیت جغرافیاییِ’۷و °۳۴ عرض جغرافیایی و ’۴۸و °۵۱ طول جغرافیایی، در ارتفاع ۸۱۰ متری از سطح دریای آزاد در حاشیه جنوبی دریاچه قم واقع شدهاست. بیرون قلعه برکهای وجود دارد که آب آن از دو چشمه آب شور و آب شیرین تأمین میشود و این دو چشمه با هم به سطح زمین میآیند که در عین حال وجود یک چشمه آب شیرین در کویر نمک، باعث تعجب بسیاری از زمین شناسان گشتهاست. مرنجاب از دهستان کویرات شهرستان آران و بیدگل و در ۵۰ کیلومتری شمال شرق مرکز این شهرستان قرار دارد.
بهترین زمان سفر به کویر مرنجاب
نیمه دوم سال بهترین زمان جهت سفر به مناطق کویری است؛ زیرا در این موسم وضعیت آب و هوا در مناطق کویری از جمله مرنجاب متعادل است؛ البته در فصل زمستان، بهویژه در شب باید احتیاط کنید و لباسهای گرم بهاندازه کافی به همراه داشته باشید، چون هوا به شدت سرد میشود. در نیمه اول سال نیز ابتدای فرودین بهترین زمان سفر به کویر محسوب میشود؛ زیرا در ادامه این فصل هوا رو به گرمی گذاشته و آفتاب سوزان، تعرق بالا و تشنگی بیش از حد چندان خوشایند نخواهد بود.
مسیر دسترسی به کویر مرنجاب
فاصله تهران تا کویر مرنجاب در حدود ۲۷۰ کیلومتر است. فاصله کوتاه این کویر تا پایتخت و امکانات مناسب آن، کویر مرنجاب را به مقصدی محبوب میان ساکنان تهران و شهرهای اطراف آن تبدیل میکند. شهرهای کاشان و آران و بیدگل در استان اصفهان دسترسی مناسبی به کویر مرنجاب دارند و بسته به محل اقامتتان میتوانید، بهترین مسیر را با توجه به منطقه ورودتان به استان اصفهان انتخاب کنید.
فاصله آران و بیدگل تا کویر مرنجاب در حدود ۴۰ کیلومتر است و از خروجی آران و بیدگل یک جاده اختصاصی بهسمت کویر مرنجاب وجود دارد. برای رسیدن به کویر مرنجاب از شمال آران و بیدگل در بلوار ارتش تا میدانگاهی بزرگ ادامه دهید. در مسیر مستقیم به جاده مرنجاب وارد می شوید. میتوان با ماشینهای معمولی نیز این مسیر را طی کرد؛ اما باید آرام برانید. پس از رسیدن به دو راهی دریاچه نمک باید بهسمت راست بروید. پس از طی فاصلهای کوتاه به کمپ مرنجاب میرسید. برای تردد در میان کویر باید حتما از ماشینهای آفرود استفاده کنید.
- آدرس کویر مرنجاب: استان اصفهان، شهر کاشان، آران و بیدگل، بلوار ارتش، جاده مرنجاب، کویر مرنجاب
تفریحات کویر مرنجاب
علاوه بر پیادهروی در شنهای روان، در کویر مرنجاب میتوانید از تفریحاتی مانند سافاری، شتر سواری، موتور چهار چرخ، رصد ستارگان در شب و شبگردی در کویر لذت ببرید.
پوشش گیاهی
قسمت عمده این کویر پوشیده از تپههای شنی و ریگزار است و از نظر پوشش گیاهی بسیار غنی است. عمده پوشش گیاهی منطقه شامل گیاهان شورپسند از جمله درختهای گز، تاغ، بوتههای قیچ، ارته، اسکنبیل، دم گاوی است.
پوشش جانوری
پوشش جانوری منطقه به دلیل وجود آب و غذای فراوان بسیار غنی است. از جمله حیوانات موجود میتوان به گرگ، شغال، کفتار، روباه شنی، گربه شنی، بزمجه، آفتابپرست، انواع مارمولک، مار، عقرب، تیهو، عقاب، شاهین اشاره کرد. در سال اخیر یک جفت یوزپلنگ نیز در منطقه مرنجاب مشاهده شدهاست. به گفته ساکنان محلی هماکنون ۲۹۱ قلاده یوزپلنگ در این منطقه وجود دارد.
نقاط دیدنی
گردشگران در تپههای بیابانی منطقه مرنجاب آران و بیدگل کویر مرنجاب یکی از زیباترین نقاط کویری ایران محسوب میشود. تپههای شنی بلند و جنگلهای تاغ جلوه زیبایی به این منطقه بخشیدهاست. دریاچه نمک آران و بیدگل و جزیره سرگردان از دیگر نقاط دیدنی منطقه محسوب میشوند. لازم است ذکر شود جزیره سرگردانی در دریای بیکران کویر، به جز یک یا دو ماه از سال که به دلیل بارندگی در منطقه، قابل مشاهده میشود، در سایر ایام سال به نمکزار تبدیل میگردد. چاه تاریخی دستکن در قسمت شرق کویر، محل آبشخور شترهای کاروانها بودهاست. قلعه مرنجاب، کاروانسرایی است در کویر که در مسیر راه ابریشم قرار دارد و کاروانها برای سفر به خراسان، اصفهان، ری و بالعکس از این مسیر میگذشتند. همچنین منطقه بیابانی ریگ شق (در گویش محلی رق شق) منطقهای بیابانی شمال شهرستان بادرود اصفهان، ادامه ریگزار بزرگ بند ریگ است، ارتفاع بلندترین تپههای ماسهای ریگ شرق حدوداً ۷۰ متر میباشد.
در کنار تپههای شنی که اصلیترین جاذبه کویرند، وجود قلعه کرشاهی و جزیره سرگردان در کویر مرنجاب، دربارهٔ دلیل ساخت این قلعه و کاروانسرا در کنار دریاچه نمک، نقل است که شاه عباس با وجود ایجاد کاروانسرا و قلعههای متعدد در سراسر کشور، در این منطقه تأسیسات دفاعی تعبیه نکرده بود، چون تا آن زمان دشمنان به خاطر دریاچه نمک و گستره کویر، از این سوی به پایتخت هجوم نبرده بودند. حمله ازبکها و افغانها از طریق دریاچه نمک به کاشان که تا اصفهان پیش رفتند، شاه عباس را به صرافت انداخت تا در سال ۱۰۱۲ قمری سریعاً یک پایگاه نظامی در این منطقه ایجاد کند و جلوی تهدید را بگیرد. بالای کاروانسرا به شکل سنگرهای دیدبانی است و ذکر شدهاست که همیشه ۵۰۰ پاسدار مسلح در قلعه حضور داشتند و امنیت عبور کالا از چین به اروپا و بالعکس را در این منطقه تأمین میکردند.
قنات کنار کاروانسرا که برکه بزرگی به وجود آوردهاست، آب شیرین دارد و این در کویر نمک و شوره زار یک پدیده بسیار منحصر به فرد است.
بدون دیدگاه