رودخانه ارس در منابع یونانیان و اروپائیان، آراکس (ARAX) و ارکساس و آراکسس (ARAKSS) بوده و از قدیم اِراسک و آراسک نامیده شده. در منابع عربى الّرس و در فارسى ارس و اَرس و در ترکى آراز و آراس و اَراز و اَرَز نام گرفته است. رود ارس، رودخانه‌ای نسبتاً پرآب و خروشان است که از منطقه آرپا چای در آناتولی ترکیه سرچشمه می‌گیرد؛ در واقع رودخانه ارس از ارتفاعات مین گول به ارتفاع 3152 متر در جنوب ارزروم در ترکیه سرچشمه مى‌‌گیرد.
رود ارس یک مرز سیاسی و جغرافی ارزشمند در شمال غربی ایران است. مرزبندی رود ارس در طول تاریخ دچار تغییر و تحولات بسیاری شده بخصوص در عهدنامه ترکمانچای و گلستان تعیین حدود رود ارس انجام شد. این رودخانه از مرز ترکیه، نخجوان، جلفا و ارمنستان گذشته و پس از گذر از مرز ایران و وارد جمهوری آذربایجان شده و به رودخانه کورا می‌ریزد. رودخانه ارس بین ایران و جمهوری آذربایجان قرار دارد و در حال حاضر مرز این دو کشور است.
ای صبا گر بگذری بر ساحل رود ارس بوسه زن بر خاک آن وادی و مشکین کن نفس
“حافظ”
درباره رود ارس
رودخانه ارس پس از پیوستن به آرپاچاى؛ مرز مشترک ایران و جمهورى ارمنستان و جمهورى آذربایجان را تا محلى به نام بهرام تپه تشکیل مىدهد و بعد از اینکه حدود 10072 کیلومتر را طی کرد به دریاى خزر مىریزد.
در بستر رودخانه ارس ۸۰۵ جزیره کوچک و بزرگ خالی از سکنه وجود دارد که به زبان محلی به آن «شام» می‌گویند. بر پایه قرارداد مرزی، ۴۲۷ جزیره به ایران و ۳۸۲ جزیره به شوروی (و اکنون به جمهوری آذربایجان) تعلق دارند. این جزیره‌ها تنها برای چرای حیوانات پیرامون رودخانه قابل استفاده‌اند. بیشتر این جزیره‌ها با نام‌های شماره‌گذاری شده نامیده می‌شود و برخی جزیره‌ها نیز دارای نام هستند از جمله: خُرامه، بویدوز، پیرواتلر، قره‌قباح و کثیری. چند جزیرهٔ نام‌برده دارای چراگاه‌های خوبی هستند.
فاصله بین جلفا تا اصلاندوز که ارس بین کوه‌هاى قره داغ و کوه‌هاى کشور آذربایجان در جریان است در بعضى نقاط (نزدیکى های روستاى قولان) عرض آن از 20 متر هم کمتر مىشود؛ در حدود جلفا عرض رود ارس به حدود 30 متر و عمق آن 4 متر می‌رسد ولی در نزدیکى پُلدشت عرض آن در حدود 90 تا 100 متر و عمق آن 2 متر است
بهترین زمان سفر به رود ارس چه وقت است؟
اگر به دنبال دیدن رود ارسِ پر آب هستید، معمولا اردیبهشت و خرداد پرآب ترین زمان رودخانه ارس است. علت پر آبی ارس در این دو ماه آب شدن برف روی کوه‌های اطراف است که همگی به ارس می‌ریزند. البته ارس در تمام طول سال دیدنی است و اطراف آن جاذبه‌های گردشکری بسیاری است اما با توجه به کوهستانی بودن آن منطقه و هوای سرد آن در زمستان، توصیه می‌شود برای دیدن رود ارس در بهار و تابستان به آن منطقه سفر کنید.
جاذبه‌های گردشگری رود ارس کدامند؟
در اطراف رود ارس یکی از جذاب‌ترین آثار تاریخی قرار دارد؛ کلیسای استپانوس که از مهمترین کلیساهای تاریخ ارامنه است. کلیسای استپانوس در فاصله ۳ کیلومتری جنوبی رودخانه ارس در محلی به نام «قزل وانک» به معنی صومعه سرخ قرار دارد.
ماهیگیری در رودخانه ارس
رود ارس از مهمترین رودهای ایران است که علاوه بر جذابیت ویژه گردشگری و تأثیرات مثبت اکوسیستمی، قابلیت مهمی از نظر ماهی‌های قابل صید دارد. ماهی‌های این رود حدود ده گونه می‌باشند که حدود 6 نوع آنها نسبت به دیگر ماهی‌های بومی این رود بزرگتر و دارای مقاومت بیشتری نسبت به سایر ماهی‌ها هستند. به همین جهت صید این ماهی‌ها بین ورزشکاران و ماهیگیران از ارزش بالایی برخوردار است.
رود ارس در تاریخ ایران
سال 1813 میلادی معاهده گلستان بین ایران و دولت روس امضا شد و رود ا رس طبق آن مرز بین ایران و روسیه شد و متاسفانه تمامی مناطق شمال رود ارس از ایران جدا و به خاک روسیه ضمیمه شد. سد ارس نیز بعدها با همکاری ایران و شوروی در ناحیه‌ای به نام پلدشت بنا شد. از جمله سدهای دیگر که روی ارس ساخته شد می‌توان به سد خداآفرین و سد قیز قالاسی اشاره کرد که با همکاری ارمنستان احداث شد، اشاره کرد. علاوه بر سدهای ساخته شده می توان به پل‌های بسیاری که روی رود ارس ساخته شده اشاره کرد که معروف‌ترین آنها در ایران به نام پل خداآفرین روی ارس و در قره داغ است. بر روی ارس تا کنون پنج پل ساخته شده‌است که عبارتند از: پل آهن جلفا، شوسه جلفا، پل پلدشت در شهرستان ماکو، پل خدا آفرین در قره داغ، پل نوردوز در مرز ارمنستان.
شعر و ترانه درباره رود ارس
تا کنون شعر و ترانه‌های بسیاری در وصف رود ارس سروده شد. شعرهایی که گاهی حکایت پر سوز و گداز جدایی رود ارس از ایران در طول تاریخ است و گاه شعرهایی درباره ارس سروده شده که موضوع‌شان مسائل سیاسی داخلی مانند حکایت غرق شدن صمدبهرنگی در ارس توسط ساواک بوده است. شعر زیر را یکی از شعرای وطن‌پرست که فرزند یکی از مشروطه‌خواهان تبریزی است بنام استاد یحیی شیدا سروده است و حالا عده‌ای جدایی‌طلب آن را خلاف منظور شاعر جهت امیال خود بکار گرفته و از آن سواستفاده میکنند.
چکیده
رود ارس، رودخانه‌ای نسبتاً پرآب و خروشان است که از منطقه آرپا چای در آناتولی ترکیه سرچشمه می‌گیرد؛ رود ارس یک مرز سیاسی و جغرافی ارزشمند در شمال غربی ایران است. رودخانه ارس بین ایران و جمهوری آذربایجان قرار دارد و در حال حاضر مرز این دو کشور است. رودخانه ارس پس از پیوستن به آرپاچاى؛ مرز مشترک ایران و جمهورى ارمنستان و جمهورى آذربایجان را تا محلى به نام بهرام تپه تشکیل مىدهد و بعد از اینکه حدود 10072 کیلومتر را طی کرد به دریاى خزر مىریزد.
در بستر رودخانه ارس ۸۰۵ جزیره کوچک و بزرگ خالی از سکنه وجود دارد که به زبان محلی به آن «شام» می‌گویند. بیشتر این جزیره‌ها با نام‌های شماره‌گذاری شده نامیده می‌شود.
رودخانه ارس در منابع یونانیان و اروپائیان، آراکس (ARAX) و ارکساس و آراکسس (ARAKSS) بوده و از قدیم اِراسک و آراسک نامیده شده. در منابع عربى الّرس و در فارسى ارس و اَرس و در ترکى آراز و آراس و اَراز و اَرَز نام گرفته است.
سال 1813 میلادی معاهده گلستان بین ایران و دولت روس امضا شد و رود ا رس طبق آن مرز بین ایران و روسیه شد و متاسفانه تمامی مناطق شمال رود ارس از ایران جدا و به خاک روسیه ضمیمه شد.
اگر به دنبال دیدن رود ارسِ پر آب هستید، معمولا اردیبهشت و خرداد پرآب ترین زمان رودخانه ارس است.
بدون دیدگاه